Weer meer bezoekers in 2019 voor de podia
De gesubsidieerde podia trekken weer meer publiek dan vorig jaar. Stadsschouwburg en De Vereeniging, De Lindenberg, het Openluchttheater, LUX en Doornroosje stijgen met 2% van 670.000 bezoekers in 2018 naar bijna 685.000 bezoekers in 2019. De grootste stijger is dit jaar de Schouwburg en Vereeniging. Ook LUX en Doornroosje kennen beide een stijging van 3%. Museum Het Valkhof-Kam heeft na de zeer succesvolle tentoonstelling over Maria van Gelre, minder bezoekers getrokken. Het totaal aantal bezoekers in 2019 aan het museum is met 71.000 een stuk lager dan de 108.000 in 2018. De Bastei heeft met bijna 52.000 bezoekers goed gescoord.
Nijmegen is best oké, maar kan wel wat Groei. gebruiken.
In het voorjaar hebben we door een bureau Blueyard een rapport laten maken over de staat van cultuur in Nijmegen. In een interactieve avond op dinsdag 28 mei 2019 gingen 250 belangstellende met elkaar in gesprek over de bevindingen van de onderzoeker. Uit het rapport “De staat van cultuur in Nijmegen” blijkt dat Nijmegen sterk is op het gebied van film, popmuziek, festivals en literatuur. De zwakte zit bij de beeldende kunst, marketing en het gebrek aan financiële middelen. De onderzoeker concludeert dat het culturele aanbod best oké is, maar dat er veel kansen liggen om er meer uit te halen. Deze groeipotentie hebben we vertaald in een cultuurvisie met de naam Groei. In deze visie pakken we de knelpunten aan en gaan we voor een breed bereik, kwaliteit en innovatie en zoeken we de verbinding met andere domeinen.
De Bastei wint Schreudersprijs 2019
Centrum voor natuur- en cultuurhistorie De Bastei in Nijmegen heeft in september 2019, de Schreudersprijs gewonnen, de award voor een bijzondere prestatie op het gebied van ondergronds bouwen. De prijs werd tijdens het COB-congres (Centrum Ondergronds Bouwen) in Amsterdam in ontvangst genomen door verantwoordelijk wethouder Noël Vergunst. Volgens de jury verknoopt De Bastei aan de voet van de Valkhofheuvel “zichtbaar en gelaagd het heden en verleden, ondergronds en bovengronds en duisternis met een oogverblindend panorama. Het is belangrijk onze geschiedenis zichtbaar te maken, die soms net zo onzichtbaar is als het ondergronds bouwen zelf. Dat is hier mooi gedaan. Het maakt nieuwsgierig en inspireert.”
We gaan miljoenen investeren in de archeologische keten
De opslag en presentatie van het archeologisch erfgoed in Nijmegen en Gelderland hebben een flinke kwaliteitsimpuls nodig. Gemeente Nijmegen, provincie Gelderland en Museum Het Valkhof hebben gezamenlijk onderzoek gedaan naar wat er nodig is voor de toekomst. De bijzondere historie van provincie en stad vraagt erom om verteld, bestudeerd en gezien te worden. Dat gebeurt nu op meerdere plekken. In het archeologisch depot worden archeologische vondsten bewaard. In Museum Kam vindt onderzoek plaats en kunnen mensen die verdere verdieping zoeken terecht. Museum Het Valkhof is de plek waar het grote publiek de collectie kan bekijken. Er is onderzoek gedaan naar het samengaan van het gemeentelijk en provinciaal depot op één plek. Tegelijkertijd is gekeken naar de positie en kansen van Museum Het Valkhof, zodat opslag, studie en presentaties beter op elkaar afgestemd kunnen worden. Om dit te kunnen realiseren hebben we in 2019 € 4.2 miljoen gereserveerd voor het archeologisch depot en € 11 miljoen voor de verbouwing van Museum het Valkhof. We starten met de voorbereiding van de verbouwing in 2020. De verbouwing van Museum Kam wordt betaald door de provincie als eigenaar van het gebouw.
Het vernieuwde Concertgebouw De Vereeniging feestelijk heropend
Concertgebouw De Vereeniging is al meer dan honderd jaar het culturele centrum en een icoon van onze stad. In de loop der tijd is de kwaliteit van het gebouw door het intensieve gebruik en diverse aanpassingen flink aangetast, maar van 2014 tot 2019 is De Vereeniging compleet gerenoveerd. In 2018/2019 stond De Vereeniging bijna twee jaar, vooral backstage, in de steigers. De geschiedenis van het gebouw, is door de renovatie bewaard met inbegrip van de eisen van de moderne tijd.
LUX start pilot 'hub voor film- en beeldeducatie'
LUX heeft in 2019, in nauwe afstemming met het Ministerie van OCW, een landelijke lijn voor filmeducatie uitgezet. In onze huidige beeldcultuur is het voor jongeren belangrijk om hier mee leren om te gaan. Met steun van het Filmfonds, de provincie Gelderland en gemeente Nijmegen wordt in de pilotperiode onderzocht wat de stand van zaken is; welk aanbod er is, wat gebeurt er al, maar ook welke vragen er zijn en welke kansen er liggen. Daarnaast wordt de hub een inspiratie- en kennispunt om filmtheaters gericht te ondersteunen, (Gelders) aanbod te verzamelen en ontsluiten, en leerkrachten bij te scholen. Het zijn zowel impulsen als structurele veranderingen, die er uiteindelijk voor moeten zorgen dat alle leerlingen in het onderwijs kritische en creatieve beeldconsumenten en -producenten worden. De bedoeling is dat er vanaf 2020 in meerdere delen van het land 'hubs' starten, met als uiteindelijk doel een landelijke dekking te kunnen garanderen.
Internationale waardering voor Nijmeegse filmmaker Floor Adams
In een prachtige, handgetekende animatie geeft filmmaker Floor Adams met Mind My Mind op een originele manier een inkijkje in het hoofd van een jongen met autisme. Floor Adams, die in 2011 de cultuurstimuleringsprijs van de gemeente Nijmegen won, maakt met haar film een ware zegetocht langs de filmfestivals. De film wint op zo’n beetje elk filmfestival de publieksprijs en behaalde net geen Oscarnominatie, maar kwam samen met 9 andere korte films wel op de shortlist. Floor Adams geeft aan, dat zij met behulp van de stimuleringsprijs belangrijke stappen op weg naar deze film heeft kunnen zetten.
Werelderfgoed in Nijmegen een stapje dichterbij!
We hebben in 2019 het nominatiedossier voor de Nedergermaanse Limes (de Romeinse rijksgrens in onze regio) aangeboden aan Unesco. Hiermee zijn we weer een stap verder in de aanwijzing van dit deel van de Limes voor de Unesco Werelderfgoedlijst. In Nijmegen zijn er maar liefst vier terreinen voorgedragen voor Werelderfgoed. Deze terreinen op het Valkhof, de Hunerberg, het Kops Plateau en het aquaducttracé op de grens met de gemeente Berg en Dal zijn van aanzienlijk belang geweest om de Romeinse grens in de noordelijke provincie in stand te houden en de provincie onder controle te houden van het Romeinse rijk.
Stevenskerk ondersteund in opmaat naar Masterplan
We hebben de Stichting Stevenskerk een subsidie van € 50.000 verleend, zodat de rijkssubsidie voor restauratie van het dak en de ramen veilig gesteld is. Ook maken we met deze subsidie het opstellen van het Masterplan voor het verduurzamen van de kerk en het verbeteren van de publiekstoegankelijkheid mogelijk.
Nijmeegs erfgoed toekomstbestendig gemaakt
Investeren in erfgoed is nodig om het voor de toekomst te behouden. Een groot aantal eigenaren heeft daarom ondersteuning, advies en begeleiding gekregen bij de restauratie en/of verbouwing van hun monument. Ook hebben we de inventarisatie van naoorlogse gebouwgebonden kunst afgerond. In 2020 komen we met een beleidsvoorstel voor instandhouding van deze kunst. Verder zijn we van start gegaan me het opstellen van een Visie religieus erfgoed, om dit erfgoed zoveel mogelijk te behouden en indien nodig in de toekomst de juiste keuzes voor vrijkomend religieus erfgoed te kunnen maken.
Waardevol cultuurhistorie op de kaart gezet
In 2019 hebben we het grootste gedeelte van de cultuurhistorische en archeologische waardenkaart afgerond. De kaart geeft een overzicht van het aanwezige erfgoed (beschermd en onbeschermd) in Nijmegen. We bereiden ons hiermee voor op de aanstaande Omgevingswet.
Herinneringen aan WOII en 75 jaar vrijheid in Virtual Reality
In 2019 stonden we stil bij de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. We startten op 22 februari 2019 met een prachtige participerende herdenking van het bombardement op Nijmegen en op 23 februari 2019 met de opening van Infocentrum WO2 voor het publiek. Het centrum is een historisch, toeristisch en educatief informatiepunt dat de bezoekers van het Rijk van Nijmegen een introductie biedt op de verhalen, het historisch erfgoed, de evenementen en musea die de regio te bieden heeft als het gaat om de Tweede Wereldoorlog. In september 2019 was er ruime aandacht voor Operatie Market Garden met ook hier weer een grote deelname van publiek aan een bijzondere Sunset March.
In het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis hebben we in september de expositie ‘Bivak Nijmegen ’44-’45 ingericht over een bijzondere schuilplaats van geallieerde soldaten achter het klooster van de paters Sacramentijnen. Tijdens de expositie kon de bezoeker 75 jaar terug in de tijd stappen met een VR bril. De virtuele omgeving was gemaakt op basis van tentoongestelde archeologische vondsten. Er kwamen 2590 bezoekers.
Leerlingen en leerkrachten van groep 8 (2018/2019) van basisschool De Hazespong hebben kranten gemaakt over de gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog in hun wijk. Als echte journalisten zijn ze op zoek gegaan naar antwoorden. Al deze informatie is door de leerlingen verwerkt tot artikeltjes, berichten, interviews en afbeeldingen. De kranten van de leerlingen zijn gepresenteerd bij de tentoonstelling Bivak Nijmegen ’44-’45 in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis.
Het Regionaal Archief Nijmegen heeft foto’s en andere bronnen beschikbaar gesteld onder meer voor het boek van Bart Janssen over slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, voor een podcastserie over Amerikaanse soldaten die de Oversteek in 1944 niet overleefden en voor een bewaarspecial van het wijkblad Hart van Nijmegen ter herdenking van 75 jaar vrijheid.
Twee bijzondere momenten in 2019 waren de herdenkingen.
Herdenking bombardement
De herdenking van het bombardement van Nijmegen op 22 februari 1944 was in 2019 groter dan normaal. In de stad werd stilgestaan bij de slachtoffers van het bombardement: portretten van deze Nijmegenaren stonden op Plein ’44. In de stad werd een menselijk lint gemaakt langs de brandgrens, die de contouren van de vernieling aangeeft in de binnenstad. Hardlopers gingen met fakkels langs de route en tientallen muziekgroepen speelden. Bij de officiële herdenkingsplechtigheden waren toespraken van onder anderen de Rotterdamse burgemeester en de staatssecretaris.
Sunset March 21 september
Op 21 september 2019 vond er een speciale Sunset March plaats. Om de Oversteek van 75 jaar geleden – waar 48 geallieerde militairen bij om het leven kwamen – te herdenken, liepen honderden Nijmegenaren de Sunset March. Op het terrein van de NYMA fabriek waren speciale activiteiten en op de route werd stilgestaan bij de gesneuvelde militairen. Met een snoer van licht op het stadseiland en een aangelichte brug leverde dit een prachtig eerbetoon op.
Gedurende heel 2019 is intensief met de provincie Gelderland en andere partners samengewerkt aan 75 jaar vrijheid. Ook om de activiteiten in februari 2020 – zoals het jongerenfestival Into the Future – handen en voeten te geven.
Zeer plezierige edities Open Monumentendag en 024geschiedenis
Met een pubquiz in de kelder van Diogenes trapte het comité Open Monumentendag 2019 af. Binnen het thema ‘Plekken van Plezier’ waren er 55 monumenten geopend en tal van activiteiten georganiseerd. Dit heeft ervoor gezorgd dat er een record aantal bezoeken heeft plaatsgevonden: iets meer dan 17.000. In de week ervoor hebben 290 kinderen van basisschool Het Talent een kijkje kunnen nemen voor en achter de coulissen van de schouwburg tijdens de OMD Klassendag.
Hét geschiedenisweekend van Nijmegen, 024geschiedenis, trok dankzij de live radio-uitzending van Omroep Gelderland, Gelredag, extra veel bezoekers uit de regio. Alle bezoekers konden deelnemen aan diverse activiteiten met het thema ZIJ / HIJ, zoals het bijwonen van een Romeinse bruiloft, een pop-up museum in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis, de Grote Nijmeegse Geschiedenisquiz in de Lindenberg en minicolleges in de bibliotheek. Ook konden er kaarten verzameld worden voor een Nijmeegs memory-spel.
Nieuw E-depot voor archief
Om de archiefbronnen beschikbaar te kunnen stellen in de studiezaal en op internet moeten ze veilig en duurzaam worden beheerd. Om te garanderen dat dit ook gebeurt met digitale bronnen hebben wij in 2019 een een ‘e-depot’-voorziening aangeschaft en ingericht en zijn we verder gegaan met het ontwikkelen van het digitaal archiefbeheer.