Nieuwe ambities vastgesteld door Nijmegen en de regio
Zoals in het coalitieakkoord is vastgelegd, hebben we de laatste jaren zwaar ingezet op beleid waarin goede bereikbaarheid en verbeteren de leefbaarheid centraal stonden. Met een groot aantal stakeholders zijn we hiermee aan de slag gegaan. In september 2019 heeft de gemeenteraad het Ambitiedocument Mobiliteit 2019-2030 (Nijmegen Goed op Weg) vastgesteld, waarmee de richting van ons beleid voor de komende jaren is vastgelegd. Ook zijn wij gestart met een update van het parkeerbeleid, die in de loop van 2020 wordt vastgesteld.
Omdat mobiliteit een sterk regionale invalshoek kent, is de regionale samenwerking in 2019 fors versterkt. Dat heeft geleid tot een Ambitiedocument Duurzame Mobiliteit en Bereikbaarheid, met zes werksporen:
1) Robuust wegennet
2) Betrouwbaar spoor
3) (H)ov voor iedereen
4) Aantrekkelijk fietsnetwerk
5) Verkeersveilige omgeving
6) Slim en Schoon Onderweg.
Daarbij werken we niet alleen samen met de 18 gemeenten in de regio Arnhem Nijmegen, maar ook met provincie, Rijkswaterstaat, bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en ministerie.
Werkzaamheden Waalbrug: Spitsmijden beperkt de overlast
De werkzaamheden aan de Waalbrug zijn in het voorjaar van 2019 gestart. De uitvoering wordt in twee fasen verdeeld: fase 1 (betondek) zal naar verwachting worden afgerond in najaar 2020, van fase 2 (conservering en Nijmeegse aanvullingen waaronder tweerichtingsfietspaden aan beide zijden) is de planning nog niet bekend.
Voor 2019 voorzagen wij dat de werkzaamheden aan de Waalbrug grote gevolgen zouden hebben voor de totale bereikbaarheid van de stad en voor alle vervoerswijzen. We hebben in overleg met Rijkswaterstaat, provincie en de regio zwaar ingezet op het verleiden van de weggebruikers om in de spitsen de Waalbrug en de Oversteek te mijden. Voor het project SLIMspitsen hebben circa 4700 automobilisten zich aangemeld en daarvan mijden er ruim 600 dagelijks de avondspits op de Waalbruggen. Dit heeft niet kunnen voorkomen de verkeershinder (uitgedrukt in het aantal minuten dat er sprake was van file met een lengte van 1 kilometer) in 2019 is toegenomen.
We maken onderscheid tussen voorspelbare hinder (bijvoorbeeld de “normale” ochtend- en avondspits) en onvoorspelbare hinder. De voorspelbare hinder is min of meer constant. Afgelopen jaar is met name de onvoorspelbare hinder toegenomen. Deze tendens is in het najaar 2018 ingezet en heeft zich in 2019 doorgezet (met uitzondering van de zomervakantie). Met name in het vierde kwartaal van 2019 is deze hinder toegenomen. De renovatie van de Waalbrug en de daaraan voorafgaande werkzaamheden aan de singels hadden hier effect op. Het goed geleiden van het verkeer door renovatie aan de Waalbrug tijdens de Vierdaagse en drie grote concerten in het Goffertpark, was een enorme opgave.
De verkeershinder is binnen aanvaardbare grenzen gebleven. Wel is er nog relatief veel hinder van vrachtverkeer (onder meer op de Marialaan) en zijn er nog veel vrachtauto’s die het inrijverbod op de Waalbrug negeren.
Stimuleren fiets succesvol
Het gebruik van de fiets is in 2019 spectaculair toegenomen. De fietstelpunten in de stad tonen in 2019 een groei van gemiddeld circa 20 procent (ten opzichte van 2018). Het beleid van de afgelopen jaren om de fiets te stimuleren heeft dus effect. Een deel van de toename van het afgelopen jaar kan mogelijk worden toegeschreven aan de Waalbrug-renovatie.
In 2019 zijn de fietsprojecten Verlengd RijnWaalpad en Ringstraten afgerond. Verder zijn wij met voorbereidingen begonnen voor fietsprojecten op de St. Annastraat, Schependomlaan–Korte Bredestraat, Ubbergseweg en Groenewoudseweg. Ook is er bij de Hezelpoort-trap een transportband gerealiseerd. Met deze projecten willen we het comfort en de veiligheid voor fietsers verbeteren, waardoor de toenemende hoeveelheid fietsverkeer beter kan worden gefaciliteerd.
Openbaar vervoer: reizigersaantallen in bus nog niet op gewenste niveau
In 2018 was het aantal busreizigerskilometers gedaald met circa 5 procent. De jaren daarvoor hadden steeds een groeiend aantal busreizigers. In 2019 zagen we weer een groei. Regionaal is het aantal busreizigers gegroeid met 3,5%. We zitten nog niet op het niveau van 2017, dus alle reden om het gebruik van de bus te blijven stimuleren.
Afgelopen jaar hebben wij samen met de provincie Gelderland en de Regio Arnhem Nijmegen een aantal potentiële HOV-lijnen verkend (hoogwaardig openbaar vervoer), onder andere richting Beuningen/ Druten, Elst/Arnhem, Bemmel/ Huissen/ Arnhem, Campus Heyendaal en Dukenburg.
We hebben ons ingezet voor behoud van een busverbinding door de wijk Aldenhof. De rechtstreekse verbinding vanuit de wijk Aldenhof naar het centrum is niet hersteld maar de pendelbus lijn 4 naar station Dukenburg is wel in stand gebleven.
Helaas is sinds eind 2019 BrengFlex gestopt. Wij hebben ons ingezet om openbaar vervoer te behouden voor die gebieden die afhankelijk waren van BrengFlex. Hiervoor in de plaats zijn buslijnen 3 en 7 teruggekomen. Samen met de regiogemeenten hebben wij ervoor gepleit dat er wel een vraagafhankelijk openbaar vervoersysteem terugkomt. De provincie gaat dit met de regio Arnhem-Nijmegen in 2020 nader onderzoeken.
Meer ruimte voor de voetganger
De Waalkade (oostzijde) is in 2019 heringericht en autovrij gemaakt. Daarnaast hebben wij het besluit uitgevoerd om de bussen uit de Burchtstraat te weren. In verband met de werkzaamheden aan de Waalbrug en de vertraging die dit veroorzaakt op de Singels rijden alle bussen via de Waalkade door de binnenstad te laten rijden. Zodra de werkzaamheden voorbij zijn, kunnen er ook weer bussen via de Singels rijden. Verder is de route Parkweg – Doddendaal in 2019 naar beneden bijgesteld naar 30 kilometer per uur. Op termijn richten wij nog enkele wegen in de binnenstad in als 30km-weg.
We hebben begin 2019 de evaluatie vastgesteld van de eerste twee jaar werken met ‘Handboek Nijmegen toegankelijk’. De conclusie is dat we goed onderweg zijn met het toegankelijk maken van de stad. Als een toegankelijke stad zien wij een openbare ruimte waarin iedereen zich, met zo min mogelijk obstakels, kan verplaatsen naar zijn bestemming in de stad. Er was bij ieder project volop aandacht voor dit onderwerp. Eventuele knelpunten hebben we opgelost. Bij de aanpak van doorgaande straten zijn looproute's vlak, breed en zo nodig met blinden geleidelijnen uitgevoerd. De ervaring leerde dat dit zoals verwacht nauwelijks extra kosten met zich meebracht. Daarmee ondersteunden we ouderen en anderen die zich met moeite moeten verplaatsen in de openbare ruimte. Dit helpt ook onze sociale doelstellingen van de Wmo, omdat in een toegankelijke openbare ruimte, ouderen en mensen met beperkingen langer thuis kunnen blijven wonen.
Vanuit toegankelijkheid is ook aandacht ontstaan voor optimale looproutes in en rondom het stadscentrum. In de mobiliteitsvisie heeft de voetganger daarom ook een prominente plaats gekregen. We onderzochten verbeterde stadsverlichting op plaatsen waar het onveilig is. Verder hebben we de Horeca van Nijmegen ondersteund om de toiletten voor ‘openbaar’ gebruik open te stellen met een speciale deursticker. Met ons uitvoeringsprogramma hebben we de volgende stappen gezet met de verbetering van looproutes in het centrum en rondom de supermarkten. Het gaat dan vooral om de aansluiting van het openbaar vervoer naar de centrale voorzieningen. Met co-financiering van de provincie hebben we alle bushaltes kunnen verbeteren en uniformeren. Helaas hebben we de geleide lijn op de Esplanade voor het station niet voor de winter afgekregen. Dit pakken we in het voorjaar van 2020 op.
Verkeersveiligheid: Nijmegen scoort relatief gunstig
Landelijk is er na jaren van een dalende trend in het aantal ongevallen, nu al twee jaar op rij een stijgend aantal ongevallen. Ook zijn er opnieuw meer ongevallen met fietsers dan met auto’s. Verkeersveiligheid staat in de landelijke politiek weer op de agenda. Het ministerie heeft het Strategisch Plan Verkeersveiligheid opgesteld en stelt vanaf volgend jaar ook geld beschikbaar gesteld voor de uitvoering hiervan.
In Nijmegen is het aantal ongevallen nog steeds stabiel. Wel zien we een lichte afname van het aantal auto-ongevallen en een toename van ongevallen met kwetsbare verkeersdeelnemers op (brom)fiets en e-bike. Dit kan op verschillende manieren verklaard worden. Auto’s zijn veiliger geworden en daarnaast zijn de aantallen (brom)fietsers en mensen met een e-bike toegenomen. Op twee locaties langs de Energieweg was sprake van meer ongevallen. Via de Zomernota is budget toegekend om deze kruisingen aan te passen. Komend jaar voeren wij de aanpassing uit. Daarnaast is afgelopen jaar de Malderburchtstraat heringericht en zijn een aantal wegen (met name in het centrum) afgeschaald van 50 naar 30 km per uur. Ook hebben Nijmeegse scholen volop meegedaan aan educatieprojecten en het praktisch verkeersexamen. Verder hebben wij aandacht besteed aan de nationale verkeersveiligheidscampagnes. Zo hebben we dit jaar voor het eerst een projector ingezet om fietsers op de snelfietsroute bij het station te attenderen op het gebruik van hun fietslichten.
Verkeersstructuur Waalsprong: een volgende stap naar uitvoering
In 2019 hebben wij met de gemeente Lingewaard een samenwerkings- en realisatieovereenkomst getekend voor de aanleg van de Dorpensingel. Daarin staan ook maatregelen voor het bestaande wegennet in het gebied, zoals op Nijmeegs grondgebied de Vossenpelssestraat – Laauwikstraat. Voor een deel van die laatste route is een ontwerp gemaakt voor een 30km-inrichting; de werkzaamheden zijn in 2019 gestart. In financiële zin zijn de projecten van de Dorpensingel inmiddels ondergebracht onder de Exploitatie Groot Infra (Waalsprong), zodat ook een goede afstemming met de planontwikkelingen in het gebied mogelijk is.
In 2019 hebben wij het functioneren van de spitsknip in de Griftdijk geëvalueerd. De beoogde afname van het autoverkeer op de weg is bereikt maar er zijn nog te veel mensen die (waarschijnlijk onbewust) het inrijverbod negeren.
Aanpak stations CS en Heyendaal op weg naar realisatie
In het afgelopen jaar is verder gewerkt aan plannen voor de stations Nijmegen en Nijmegen Heyendaal.
Station Nijmegen staat aan het begin van de aanpak van het Programma Hoogfrequent Spoor. In 2019 zijn twee varianten ontwikkeld voor de westentree van het station en bijbehorende fietsenstalling. De voorkeursvariant is een gebouwde fietsenstalling met daarboven een bordes dat het voorplein vormt voor de entree en de aanpalende vastgoedontwikkeling. Hiervoor wordt € 3 miljoen subsidie beschikbaar gesteld door het ministerie van I&W.
Voor de centrumzijde zijn studies uitgevoerd naar de toekomstige inrichting van het stationsplein en omgeving. Vernieuwing van het busstation, een nieuwe fietsenstalling onder het maaiveld en een verdiepte fietsroute vormen de belangrijkste elementen. Een actieve lobby naar Rijk en provincie is ingezet.
Voor station Nijmegen Heyendaal is in nauwe samenwerking met de provincie en ProRail een variantenstudie doorlopen. Dit is een eerste uitwerking van het scenario zoals dat in 2017 is vastgesteld. Het afgelopen jaar is door ProRail in samenwerking met de Provincie Gelderland het belang en de noodzaak van de aanpak van station Heyendaal bij het ministerie van I&W onder de aandacht gebracht. Op basis hiervan zijn we gekomen tot afspraken over de financiële dekking van het project Station Heyendaal, waarmee we voldoende middelen hebben om verder te gaan met de ontwerpstudie.
Duurzaam vervoer
Afgelopen jaar hebben wij in verschillende projecten gewerkt aan duurzamer vervoer. Er is Europese subsidie toegezegd voor tien e-hubs met elektrisch deelvervoer in Nijmegen. Op dit moment wordt gewerkt aan het bepalen en realiseren van deze locaties. Daarnaast is onderzoek gedaan naar wat er nodig is voor een zero-emissie zone voor stadslogistiek in 2025. De resultaten hiervan worden in 2020 verwacht. Nijmegen heeft meegedaan aan een gezamenlijke aanbesteding van laadpalen voor elektrische auto’s. Op basis van concrete aanvragen hebben wij nieuwe laadpalen bijgeplaatst. Tot slot is onderzocht wat het effect is van een milieuzone in Nijmegen en in welke vorm dit haalbaar is.
Parkeerbeleid in beweging
We zijn in 2019 gestart met een nieuwe parkeervisie die aansluit bij het Ambitiedocument Nijmegen Goed op Weg. De parkeervisie zal gereed zijn in 2020 en laat zien wat we als stad willen met parkeren tot 2030. Hiermee borduren wij voort op de huidige parkeervisie die heeft geleid tot hogere tevredenheid onder bezoekers en bewoners over van parkeren en tarieven.
We hebben het Waalkwartier en het Dijkkwartier-Oost toegevoegd als centrumzone voor het gebruik van de parkeernormen. In het Dijkkwartier-Oost is vastgesteld dat er door de inzet van 5 deelauto’s minder parkeerplaatsen gerealiseerd hoeven te worden.
Aanpak Graafseweg
We hebben in 2019 onderzocht hoe we in aansluiting op het mobiliteitsbeleid de verkeersruimte anders kunnen indelen op de Graafseweg om de leefbaarheid, veiligheid en bereikbaarheid te verbeteren. Met een motie heeft de gemeenteraad gevraagd om aanvullend enkele ontwerpvarianten in beeld te brengen voor het wegvak Rozenstraat – Wolfskuilseweg. Hierover informeren wij de gemeenteraad begin 2020 via een technische toelichting. Zodra duidelijk is welke ontwerpvariant de voorkeur krijgt, werken wij een ontwerp uit, samen met bewoners. De herinrichting voeren wij na de Waalbrug-renovatie uit, waarschijnlijk vanaf 2021.
Gladheid
Met ons beleid "Grip op Gladheid" regelen we de gladheidsbestrijding op de hoofdwegen en snel-fietspaden. We zorgen zo voor een goed bereikbare stad. In het vorige winterseizoen (2018-2019) hebben we besloten om de beleidscriteria consequenter toe te passen en een aantal woonstraten niet langer meer te strooien. Omdat hier zorgen over ontstonden, hebben we extra gemonitord op de veiligheid. Waar nodig is de maatregel bijgesteld en werden bepaalde straten toch gestrooid. De reductie in het strooiprogramma bleek geen grotere risico's op te leveren. De motie om voortaan snel te evalueren hebben we uitgevoerd. Daarnaast hebben we tal van verbeteringen in het gladheidsprogramma doorgevoerd, zoals een nieuwe infrarood-meting die de koudste plekken in onze gemeente inzichtelijk heeft gemaakt, nieuwe meetstations op strategische locaties en een effectiever, efficiënter routeplan.
Wegen, straten, pleinen
In 2019 hebben we (groot) onderhoud gepleegd aan verschillende asfaltwegen in de stad. Op veel locaties is een nieuwe deklaag aangebracht. In Dukenburg zijn daarnaast twee straten versmald. Door deze versmalling is de verkeersveiligheid verbeterd en zijn we in de toekomst minder geld kwijt aan onderhoud. Het grootste onderhoudsproject was het vervangen van de geluidreducerende deklaag van de Prins Mauritssingel staduitwaarts, tussen het Keizer Augustusplein ('Ovatonde') en de gemeentegrens. Ook is in diverse straten het onderhoud integraal aangepakt. Hierbij is het versleten asfalt vervangen door gebakken klinkers. waarbij gelijktijdig ook de riolering, het groen en/of de verlichting is vervangen.